Een van de meeste gestelde vragen uit het onderwijsveld is en blijft: hoe motiveer je toch die leerlingen? Ivo Mijland werpt er zijn licht op.
Hoe motiveer je toch leerlingen? Ze hangen maar in de banken, zijn brutaal en maken geen huiswerk. Ik kaats die vraag vaak terug met de vraag: als er een studiedag op jouw school georganiseerd wordt, hoe gemotiveerd zijn dan de docenten? Vaak hoor ik dan een riedel aan argumenten over de reden van demotivatie. Op de studiedagen komen saaie sprekers, mensen die de praktijk niet kennen, denken dat ze het beter weten. Er is niet genoeg afwisseling, het is te theoretisch en vaak ook erg saai.
Mijn vervolgvraag luidt: en hoe komen jullie zo’n studiedag door? De sfeer wordt dan lacherig. We maken het de trainer moeilijk. We gaan stiekem iets anders doen. We hebben een speciale bingokaart voor studiedagen; workshopbingo. We lachen ons door de dag heen.
‘Bingo!’ riep ik na deze uiteenzetting. Gevolgd door: ‘Leraren zijn net leerlingen…’ Als het niet is waar je recht op hebt, gaan gasten zich soms vervelend gedragen. Maar als je daar met een gastvrije bril naar kijkt, ligt in dit probleem de enorme kans om het tij positief te keren. Leer je leerlingen motiveren door je eigen demotivatie te ontmantelen.
Het antwoord op de vraag ‘hoe motiveer je leerlingen om te leren?’ is helemaal niet zo ingewikkeld. Het is hetzelfde antwoord als op de vraag ‘hoe motiveer je leraren om te leren?’ Het gedrag waar de vraag over gaat (hangen, niets doen, brutaal zijn) zegt niet zoveel over degene die zich gedraagt, het is in feite een gratis spiegel die de docent of trainer krijgt voorgehouden. Want als er in de leerruimte onvoldoende uitdaging is, ontstaat ook tijdens studiedagen voor leraren – terecht – een recalcitrante sfeer.
De bingokaart is dan een bezigheid om een saaie dag door te lopen. Het wegduiken, niet mee doen, weerstand tonen of weglachen van de dag zijn overlevingsstrategieën om op de been te blijven. Dat doen leraren om duidelijk te maken dat het niet goed genoeg is. En ja, dat doen leerlingen dus ook. Die verzinnen ook dingen om elke schooldag tot een goed einde te brengen. Het is een oplossing, maar ook weer niet. Het probleem blijft namelijk bestaan: er is niet voldoende leeropbrengst van een studiedag, terwijl je daar wel recht op hebt.
Ivo Mijland is opleider bij Ortho Consult. Hij traint onder andere leerlingbegeleiders en mentoren.
