Goede voornemens, we hebben ze al zo lang als we de jaarwisseling vieren, maar het schijnt ons maar niet te lukken om die goede voornemens lang vol te houden. Het is vandaag 14 januari. Onderzoeken in de afgelopen jaren geven aan dat 43% het goede voornemen nu al bij het grof vuil gezet heeft. Over twee weken is dat 66%, en als we aan het eind van het kalenderjaar kijken blijkt 92% het opgegeven te hebben. Wat is het toch dat ervoor zorgt dat we het maar zo kort volhouden en wat kunnen we eraan doen? Peter Herman, een psycholoog aan de Universiteit van Toronto geeft aan dat het stellen van onrealistische doelen de belangrijkste fout is die we maken. We vragen te veel van onszelf en houden het daarom niet vol. Maar de mislukking zit hem slechts deels in de grootte van de stappen. De mislukking zit hem vooral in de manier waarop we nog voor we begonnen zijn aan ons plan, ons brein onbewust opdracht geven om het te mogen laten mislukken. Heb jij dit jaar ook een goed voornemen? En wil je echt dat het gaat lukken? Of wil je na je mislukking jezelf herpakken? Lees dan verder en ontmasker je mislukkingscontract. Leeswaarschuwing: in dit artikel leer je de duistere kant van je brein kennen.
Het is 31 december. Om 23.59 steek je je laatste sigaret op. Het is mooi geweest. Na 23 jaar roken, wil je er mee stoppen. Je hebt het idee dat je dat kunt. Je buurman is het ook gelukt vorig jaar. Om 0.01 loop je de straat op om je buurtgenoten gelukkig nieuwjaar te wensen. Je buurman loopt je tegemoet met een glas champagne in de hand. En een sigaret. Vandaag mag het, zegt hij glimlachend. En vraagt of je er ook een wilt? Even twijfel je, maar dan steek je je hand uit en pakt een sigaret. Eigenlijk is het pas morgenvroeg echt 1 januari. Deze kan nog best. De dagen die volgen gaat het redelijk. Je verlangt naar een sigaret, maar het lukt je goed om niet te roken. Na een succesvolle eerste week, volgt de eerste echte uitdaging. Een verjaardag met je vriendengroep. Je hoopt op support van je nog rokende vrienden, maar ze dringen aan om mee te roken. Eentje maakt toch niet uit. Je zegt nee. Tot half twee. Want na het zesde wijntje komt voor de elfde keer het aanbod. Vooruit, eentje kan geen kwaad. De volgende dag heb je het relatief makkelijk. Je bent brak van het feest en hebt nergens zin in, dus ook niet in een sigaret. Zie je wel, ik kan het best, mompel je. Drie dagen later gaat het alsnog mis. Op je werk is er door het binnenhalen van een grote klant, ontzettend veel stress. Er wordt hard gewerkt. Tot laat. Na drie avonden overwerken stop je bij de pomp. Je hoort het jezelf echt zeggen: ‘Mag ik 1 pakje Marlboro en een aansteker?’
Het is van de 1001 anekdotes die ik kan vertellen over mislukte goede voornemens. De intentie om te stoppen met roken was er echt, maar eigenlijk zie je in dit verhaal al dat het twee minuten na de start van het contract al misgaat. Of eigenlijk a 1 minuut voor de start. Dat komt omdat we in veel verandercontracten in ons onbewuste een mislukking voorbereiden, omdat we ons realiseren dat veranderen helemaal niet zo leuk is. En vooral ook heel erg ingewikkeld. Je raakt er immers altijd iets door kwijt. En je moet er echt heel veel voor doen (en laten). Om de onbewuste mislukking te voorkomen, kun je een contract met jezelf opstellen, waarin je die onbewuste mislukking naar je bewuste haalt, om te voorkomen dat je brein een loopje met je goede voornemens neemt. Ik leg stap voor stap uit hoe je dat doet:
1 Denk eerst eens na waar het gedrag begonnen is. Als je iets wilt veranderen, is het goed om te weten wat de reden is dat het ooit kwam. Je hebt ooit besloten ergens mee te beginnen. Als je daar mee wilt stoppen, moet je goed weten waar het gedrag dat je wilt veranderen vandaan komt.
2 Denk daarna na wat het gedrag waar je mee wilt stoppen je allemaal gebracht heeft. Waar neem je eigenlijk afscheid van als je je goede voornemen laat slagen? Je wilt veranderen vanwege de schaduwkant, maar het gras was ook groen toe je deed waar je mee wilde stoppen.
3 Als je je gedrag op deze manier in je geschiedenis hebt onderzocht, ga je naar het hier en nu. Waarom is het eigenlijk noodzakelijk om te veranderen? Welke risico’s loop je als je niet verandert? Als je niet weet waarom je iets wilt, gaat het ook zeker niet lukken. Je moet je brein als het ware programmeren met het belang van het goede voornemen.
4 Als je na stap 3 nog steeds vindt dat het goede voornemen een goed idee is, wordt het tijd om na te denken over de stappen die je dan moet zetten. Wat moet je doen om het plan te laten slagen? Wat ga je doen op de zogeheten ‘lastige momenten’? Misschien betekent het wel dat je om je voornemen te laten slagen, ook andere dingen moet voornemen. Zo kan het zijn dat bij je verlangen om af te vallen, ook de opdracht hoort om (meer) te gaan sporten.
5 Heb je een goed plan? Dan gaan we ons richten op de (nabije) toekomst. Allereerst door het zogeheten vooruitgenieten. Wat zijn de effecten als je goede voornemen lukt? Je gaat nadenken over de voordelen die op je pad komen, zodat je bij de start in je brein ook het beloningscentrum van je brein voorprogrammeert. Je onderzoekt als het ware waarom veranderen ook een leuke kant heeft, zodat je je op lastige momenten die kant van het plan ook realiseert.
6 De laatste twee stappen zijn de echte ontmantelaars van je goede voornemen. Stel je bij het plan dat je hebt eerlijk de volgende vraag: hoe groot is de kans dat je over een jaar nog steeds volgehouden hebt en bij de 8% succesvoornemens hoort? Geef jezelf een cijfer van 1-10 waarbij 1 staat voor geen vertrouwen en 10 voor alle vertrouwen. Geef je jezelf hier lager dan een 8? Ga dan maar vast terug naar stap 1, want de kans dat je bij de 92% uit het onderzoek gaat horen is veel te groot.
7 Wel voldoende vertrouwen? Dan komt nu de allerlaatste horde. De checkvraag over je eigen eerlijkheid bij vraag 6. Op 31 december heeft ons onbewuste namelijk een serie saboteurs geïnstalleerd, waarmee we ons eigen onvermogen met de mantel der liefde bedekken. Saboteurs zijn zinnen die je in het nieuwe jaar kan inzetten als het je toch niet lukt om te veranderen. Ik geef een paar voorbeelden:
– Ik had last van stress
– Ik had geen tijd
– Ik was te moe
– Ik had teveel gedronken
– Alle anderen deden het ook
– Ik wilde wel, maar mijn partner maakte het me onmogelijk
– Ik heb het geprobeerd, misschien de volgende keer beter?
Je saboteurs kun je echter al ontmantelen nog voor je begint met een goed voornemen. Sterker nog, om je voornemen kansrijk te maken, is het van groot belang om jezelf te ontmaskeren vóór je aan je voornemen begint. Stel jezelf daarom de volgende vraag: wat ga je straks tegen jezelf en anderen zeggen als het toch niet gelukt is? Aan de hand van de antwoorden, de saboteurs van je voornemen, moet je voor jezelf bekijken of je wellicht nog een keer naar stap 1 moet. Want je contract is pas haalbaar en kansrijk als je jezelf vooraf oplegt dat saboteurs niet welkom zijn. Je wilt immers stoppen met roken, 5 kilo afvallen, drie keer week naar de sportschool en nog veel meer. Dat wil je ook als je stress hebt, moe bent of als je anderen ziet leunen op de saboteurs. Oh ja, weet je wat de allergrootste saboteur is? Houd je vast: ‘Mijn goede voornemen op 1 januari is om dit jaar geen goede voornemens te nemen.’ Een makkelijkere manier om je onverstandige gedrag in stand te houden, is er niet.
Voor gedragsverandering is een contract nodig, waarin je verwoordt wat je wilt veranderen, maar ook kijkt naar wat de nadelen zijn van die verandering, waarom die verandering zo noodzakelijk is, waarom je ooit bent gaan doen wat je nu niet meer wilt doen en wat je voor stappen moet zetten om je doel te bereiken. Als je je voornemen kansrijk wilt maken, moet je zelf nadenken over de noodzaak én de positieve effecten van die verandering. In mijn boek STEP YOUR MIND (met een voorwoord van Floortje Dessing) laat ik in zeven praktische hoofdstukken zien hoe je elke dag een nieuwe start kunt maken en je script kunt herschrijven. Het boek biedt een spoorboekje op weg naar gewenste bestemmingen. Wil je alles weten over succesvolle gedragsverandering bij jezelf? En van daaruit leren hoe je anderen als coach kunt helpen bij gedragsverandering? Wil jij 2018 alle goede voornemens laten uitkomen? Bestel dan op managementboek.nl of op bol.com een exemplaar van STEP YOUR MIND. Meer weten over goede voornemens? Lees ook bijgaande artikelen uit de Belgische krant Het Laatste NIeuws http://bit.ly/2E7RIyK en Management Team http://bit.ly/2BNXm8c.
Over hoe je meer succes haalt uit je (sport)carrière schreef ik het boek Step Your Mind met een voorwoord van Floortje Dessing. Uitgeverij Quirijn, Oirschot, januari 2017
